In de zomer van 2021 werd ik gecontacteerd door Veerle Soyez die me vroeg of ik wou meewerken aan een (onderzoeks)project omtrent Life Story Work in opdracht van Cano Vlaanderen. Ik zei ja en vandaag, op 8 december 2023, mochten we het project voorstellen op de studiedag 'Kansrijk Opvoeden'. We, dat zijn Tine Vansteenkiste, Veerle Soyez en ikzelf.
In het werk als 'buitenstaander getuige' bevraag ik de jongere en hun procesbegeleider over het Life Story Work traject dat ze samen liepen. Het contact verloopt online, zo ontmoet ik jongeren op verschillende plekken in Vlaanderen. Een uur of twee praten we, eerst is het onwennig, maar algauw breekt het ijs.
In een eerste beweging richt ik me tot de jongere.
Ik vraag de jongeren wat hen bijbleef. Ze vertellen iets kleins, ik ga er narratief op in, ik volg daarbij de mappen (maps of narratieve practice van Michael White). Een concrete gebeurtenis, een hobby, vaak een huisdier. Ik ga op zoek naar de dieperliggende betekenis, de waarden die van belang zijn, datgene wat essentieel is.
Het gesprek met een jongeren resulteert in een reeks tekeningen, schetsen gemaakt in het hier en nu. Met stift, kleurpotlood en aquarel. Snel en vluchtig, de essentie noterend. Aandachtig, aanwezig.
In een tweede beweging verleg ik mijn focus en zoom ik in op de procesbegeleider. Ik bevraag hen als outsider witness met de fameuze vier vragen.
Vraag 1: Welke zin bleef hangen? Toen ze zei: 'Ik ben zot'.
Zot in de zin van: zoveel levenskracht.
De zotte kracht van die jonge vrouw.
De grootsheid die ze is.
Vraag 2: Welk beeld komt er daarbij in je op? Dat van de feniks, die oprijst uit de assen. En ik zie ook een vlinder, ze laat de zwarte koken achter zich en vliegt naar het licht. Weg van de donkerte. Je hebt altijd een keuze, om het positieve te zien. Dat bracht ze me.
Vraag 3: Wat raakte jou als mens? De stormen waarin ze terecht kwam. Iedereen heeft stormen in zijn leven. Ook ik. Als jongere raakte ik verdwaald. In de gewone dingen.
Ik wist niet waar gezocht. En zij, zij vond de weg in ongewone dingen. Ferm vind ik dat.
Vraag 4: Hoe veranderde dit traject jou? Als het donker wordt in mijn leven dan ga ik denken aan haar. Aan wat zij me gaf. Donker? Het mag én het komt goed.
Ik kan beter relativeren en rust vinden wanneer het lastig is.
Het leven is 'ups en downs'.
In stormen mogen de emoties er zijn.
En daarna, als ze overgewaaid zijn, opkrassen: naar het licht!
Een gesprek meandert natuurlijk. Van de één naar de ander. We zijn een uur verder. De woorden van de procesbegeleider laten de jongere niet koud. Ze zakt naar een diepere laag. Ze zakt naar de kern van het verhaal. Het grote verdriet. De moeilijke relatie met mama. Een mama die haar rol als mama niet kan opnemen. Zelf moeten moederen over zussen en broers. De zorg voor de hond. En dan plots op een moeilijk moment met broer in het ziekenhuis. Plots zegt ze: 'Ik heb mijn mond opengetrokken en alles verteld'. En toen ging het rap. Ouders ontzegd uit het ouderlijk gezag, jongere broers en zussen in pleeggezinnen. De afwijzing door ouders.
We zoeken naar het verzet achter 'het opentrekken van haar mond'. Wat was je daar aan het doen? Voor wie of wat was je aan het opkomen?
Ze wordt stil.
Ze denkt na.
Ze kijkt naar de procesbegeleider en daarna ook naar mij.
'Ik was aan het opkomen voor mijn broers en zussen.
Ik vocht voor goede zorg. Goede zorg voor mijn broers en zussen.
Goede zorg voor mezelf.'
In een derde beweging tenslotte geef ik ook aan wat mij geraakt heeft in het beluisteren van het relaas van de jongeren en de procesbegeleider.
Al die geraaktheden samen maken Life Story Work tot een transformerend geheel, voor de jongere, voor de procesbegeleider en voor alle betrokkenen. Ook ik word geraakt. Het rimpeleffect voltrekt zich. Een steentje valt in het water. Steeds groter wordende kringen tonen zich.
-
Meer info over het Life Story Project van Cano Vlaanderen vind je terug via deze links:
Cano Vlaanderen - Meer lezen
Pilootproject - Bekijk het filmpje